Nhiều hoạt động phân loại rác tại nguồn được triển khai tại tỉnh Hà Nam
Câu chuyện từ một quán cháo nhỏ
Ở xã Công Lý, huyện Lý Nhân, quán cháo nhỏ của chị Nguyễn Thị Châm đã trở thành một hình mẫu trong việc giảm thiểu rác thải nhựa. Từng sử dụng hộp nhựa dùng một lần, chị nhận thấy sự bất tiện khi đựng đồ nóng, không chỉ làm giảm hương vị món ăn mà còn gây lo ngại về sức khỏe. Từ đó, chị quyết định thay đổi, cung cấp hai lựa chọn cho khách hàng: sử dụng hộp giấy với giá tăng thêm 1.000 đồng hoặc mang theo dụng cụ đựng từ nhà.
Gia đình chị Châm nghiên cứu các loại cốc giấy thay thế cốc nhựa
Quyết định này nhanh chóng nhận được sự hưởng ứng của cộng đồng. “75% khách hàng của tôi giờ đây không còn dùng túi nilon hay hộp nhựa nữa," chị Châm chia sẻ. Hành động nhỏ nhưng ý nghĩa này không chỉ mang lại sự an toàn cho thực phẩm mà còn góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
Phân loại rác thải tại nguồn: Thách thức và giải pháp từ cộng đồng
Tại thôn Văn Phú, thị trấn Bình Mỹ, huyện Bình Lục, hơn 100 hộ gia đình đã tham gia thí điểm mô hình phân loại rác hữu cơ tại nguồn. Mỗi gia đình được hỗ trợ xây dựng hoặc trang bị bể ủ rác hữu cơ trong vườn. Rác thải hữu cơ, bao gồm rau củ, lá cây, thức ăn thừa, được gom vào bể ủ để phân hủy tự nhiên, tạo ra phân bón hữu cơ phục vụ cho việc trồng trọt.
Ông Bảnh, một người dân tham gia mô hình, chia sẻ: “Trước đây, tất cả rác trong nhà đều gom chung vào một chỗ, vừa bẩn vừa bốc mùi. Nhưng từ khi phân loại, tôi tận dụng rác hữu cơ để làm phân bón cho cây cối, tiết kiệm đáng kể chi phí mua phân. Hơn nữa, khu vực quanh nhà sạch sẽ hơn, rau trồng cũng an toàn hơn cho cả gia đình."
Dẫu vậy, không phải gia đình nào cũng có đủ điều kiện để xây dựng bể ủ. Điều này đặt ra thách thức mới, đặc biệt với những hộ dân không có vườn hoặc diện tích đất hạn chế. Để giải quyết vấn đề, chính quyền xã đã xây dựng các bể xử lý rác hữu cơ tập trung trên đất công, giúp tất cả người dân có thể tham gia phân loại và xử lý rác hiệu quả. Những bể tập trung này không chỉ giúp giảm áp lực xử lý rác mà còn khuyến khích sự tham gia của cả cộng đồng.
Ông Tuấn, đại diện chính quyền xã Công Lý, nhận xét: “Việc xây dựng bể xử lý rác hữu cơ tập trung là giải pháp tối ưu để hỗ trợ các hộ gia đình có diện tích hạn chế. Nhờ có những bể này, chúng tôi có thể đảm bảo mọi người đều có cơ hội tham gia phân loại rác hữu cơ, đồng thời giảm bớt chi phí xử lý rác cho ngân sách huyện."
Bể xử lý rác hữu cơ tập trung được xây dựng trên diện tích đất công
Chính quyền tỉnh Hà Nam kỳ vọng, với sự đồng lòng từ người dân, các mô hình phân loại rác tại nguồn sẽ được mở rộng ra toàn tỉnh, góp phần xây dựng một hệ thống quản lý môi trường bền vững, hướng tới mục tiêu giảm 30-40% chi phí xử lý rác và nâng cao chất lượng cuộc sống cho cộng đồng.
Trường học: Điểm sáng trong giáo dục bảo vệ môi trường
Nội dung bảo vệ môi trường được lồng ghép trong tiết học
Không chỉ dừng lại ở cộng đồng, các sáng kiến đã lan tỏa tới các trường học. Tại trường THCS xã Thanh Hải và THCS xã Liêm Túc, huyện Thanh Liêm, các hoạt động như lồng ghép nội dung bảo vệ môi trường vào bài học và tổ chức cuộc thi sáng tạo đã giúp học sinh nhận thức sâu sắc hơn về trách nhiệm của mình. Em Hương, học sinh lớp 9, chia sẻ: “Chúng em học cách phân loại rác, trồng cây xanh và tuyên truyền cho gia đình, góp phần bảo vệ môi trường từ những hành động nhỏ nhất". Ngoài giờ học, mỗi tháng, các em học sinh cùng Đoàn thanh niên địa phương tổ chức dọn dẹp đường làng ngõ xóm, góp phần lan tỏa thông điệp “Sạch từ nhà ra ngõ."
Từ kết quả triển khai các sáng kiến do Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Y tế Cộng đồng (CCRD) hỗ trợ đã đẩy mạnh việc thực hiện Đề án Bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh Hà Nam. Các sáng kiến đều là những vấn đề ưu tiên được xác định trong Đề án Bảo vệ môi trường của Uỷ ban MTTQ tỉnh, thu hút đông đảo lực lượng, thành phần tham gia tích cực công tác bảo vệ môi trường tại địa phương. Trên cơ sở kết quả thực hiện thành công, các sáng kiến và mô hình được MTTQ tỉnh tiếp tục hỗ trợ triển khai nhân rộng thực hiện trong giai đoạn 2025-2027./.
