Đó là nhận định của ông Trần Hồng Quang - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Viglacera Hạ Long, đơn vị thành viên của Tổng Công ty Viglacera. Đây là một trong những doanh nghiệp hàng đầu của ngành Xây dựng trong lĩnh vực sản xuất gạch ngói đất sét nung. Sản phẩm của Công ty hiện đã có mặt ở hơn 40 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới.
 |
| Ông Trần Hồng Quang - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Viglacera Hạ Long dự báo thị trường vật liệu xây dựng sẽ “tràn ngập” khó khăn trong thời gian tới. |
Những năm gần đây, Viglacera Hạ Long luôn duy trì doanh thu trên 2.000 tỷ đồng. Riêng năm 2019, doanh nghiệp này đạt doanh thu 2.002 tỷ đồng; lợi nhuận 152 tỷ đồng; nộp ngân sách Nhà nước 101,5 tỷ đồng; thu nhập bình quân người lao động đạt 10,5 triệu đồng.
Tại hội nghị Tổng kết hoạt động sản xuất kinh doanh và tri ân khách hàng suất sắc năm 2019 tổ chức ở Hạ Long, Quảng Ninh ngày 2/1/2020 mới đây, thay vì báo cáo thành tích mà tập thể cán bộ công nhân viên Công ty Cổ phần Viglacera Hạ Long đạt được trong năm qua, CEO Trần Hồng Quang lại chia sẻ những trăn trở và đưa ra những nhận định đa chiều về thị trường vật liệu xây dựng.
Nhận định đầu tiên là doanh nghiệp sản xuất gạch, ngói sẽ đối diện với nhiều khó khăn trong năm 2020 và các năm tiếp theo. Lý do, Việt Nam là một đất nước nhỏ, thị trường không lớn nhưng tổng công suất thiết kế của các nhà máy sản xuất gạch ceramic, gạch ốp lát nói chung đã lên đến 500 triệu m2/năm và tổng công suất sản xuất thực tế vào khoảng 700 triệu m2/năm.
Là người làm gạch lâu năm, có cơ hội khảo sát nhiều thị trường vật liệu xây dựng trên thế giới nhưng chính ông Trần Hồng Quang cũng phải thốt lên: “Tôi không hiểu tại sao lại nhiều thế?”
Theo ông Quang, thực tế này phản ánh quy hoạch vật liệu xây dựng của Việt Nam không hiệu quả mà chỉ mang lại… sự cạnh tranh càng ngày càng khốc liệt giữa các nhà sản xuất.
Các nước trên thế giới đều quy hoạch ngành theo chiều dọc, còn ở Việt Nam trước đây, hiện nay và trong tương lai gần lại quy hoạch ngành theo chiều ngang. Riêng tại tỉnh Quảng Ninh đã có đến 37 - 38 nhà máy sản xuất gạch.
Nhà máy nhiều, sản lượng lớn, thị trường nhỏ, doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng chắc chắn sẽ… chết. “Hôm nay không chết thì mai chết. Không chết trước thì chết sau”, ông Quang thẳng thắn phân tích.
 |
| Nhà máy Ngói Tiêu Giao là nhà máy hiệu quả nhất Việt Nam nhưng công nghệ sản xuất cũng đã rất lạc hậu. |
Một thách thức khác đối với ngành sản xuất vật liệu xây dựng, theo ông Quang, là chậm đổi mới công nghệ. Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với thế giới thông qua việc tham gia nhiều hiệp định thương mại. Điều này vừa là cơ hội nhưng cũng là thách thức bởi doanh nghiệp nước ngoài với các công nghệ tiên tiến sẽ ùa vào Việt Nam. Trong khi đó, công nghệ sản xuất vật liệu xây dựng của doanh nghiệp trong nước đang ở đâu?
Ông Quang cho biết: Đối với gạch ốp lát, Viglacera Hạ Long đang sở hữu 2 nhà máy có dây chuyền công nghệ mới nhất, hiện đại hàng đầu thế giới (hiện thế giới chưa có công nghệ mới hơn, hiện đại hơn thay thế), đó là dây chuyền sản xuất gạch Cotto Giếng Đáy và dây chuyền sản xuất gạch Clinker tại Đông Triều.
Đối với sản xuất ngói đất sét nung, cả nước chỉ có 2 nhà máy sở hữu dây chuyền công nghệ đồng bộ, tiên tiến. Một nhà máy ở Đồng Nai nhưng sản xuất chất lượng sản phẩm kém và sản phẩm chỉ phù hợp với thị trường miền Nam, không hợp thị trường miền Bắc. Nhà máy tiên tiến thứ hai tại Vĩnh Phúc nhưng đã không còn sản xuất gạch ngói truyền thống nữa, mà chuyển sang sản xuất những sản phẩm khác. Các nhà máy sản xuất ngói còn lại, bao gồm cả nhà máy thuộc Viglacera đều lạc hậu.
Ngay như nhà máy Ngói Tiêu Giao thuộc Công ty Viglacera Hạ Long là nhà máy hoạt động hiệu quả nhất Việt Nam thì cũng đã được đầu tư xây dựng từ năm 1978 theo công nghệ của Đông Đức. Hơn nữa, qua nghiên cứu cho thấy, công nghệ này được ra đời từ… năm 1955.
Trước thực tế này, ông Quang cho rằng, các nhà máy gạch, ngói của Việt Nam nói chung, của Vigracera nói riêng, nếu không thay đổi công nghệ thì không thể tồn tại được.
 |
| Nhà máy gạch Clinker Viglacera thuộc Công ty Cổ phần Viglacera Hạ Long đầu tư dây chuyền công nghệ sản xuất hiện đại hàng đầu thế giới. |
Trước khi có những giải pháp toàn diện như đầu tư công nghệ hiện đại, đồng bộ, Viglacera Hạ Long không ngừng nghiên cứu sáng kiến cải tiến kỹ thuật và áp dụng thành công vào trong sản xuất.
Đơn cử, tháng 11/2018, Viglacera Hạ Long đã đăng ký và công bố độc quyền giải pháp hữu ích số 1902 "Giá đỡ xếp ngói nung và phương pháp xếp ngói trên giá đỡ này". Giải pháp cho phép tăng số lượng ngói xếp lên 7,1% qua đó tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả và giảm 65% chi phí so với giá đỡ dùng các khay chữ U sử dụng phổ biến trước đó.
Điều đáng nói là dù đã được đăng ký độc quyền nhưng cũng như mọi giải pháp sáng tạo kỹ thuật khác, giải pháp hữu ích số 1902 nhanh chóng bị các doanh nghiệp đối thủ sao chép mà không bị ai hay cơ quan chức năng nào ngăn cản.
Dù vậy, với vai trò người tiên phong, luôn phải tìm đúng đường đi, ông Quang vẫn động viên cán bộ công nhân viên của Viglacera Hạ Long tiếp tục tin tưởng, sáng tạo, phát minh ra những sáng kiến mới, để đem lại hiệu quả sản xuất kinh doanh thiết thực.
Ông Trần Hồng Quang tự tin chia sẻ niềm tự hào: Sản phẩm của Viglacera Hạ Long vẫn đang dẫn dắt thị trường về cả chất lượng và giá, vẫn được khách hàng tin tưởng đặt niềm tin và lựa chọn làm vật liệu cho ngôi nhà của họ.
Song hơn hết, ông Quang vẫn cho rằng khi đất nước hội nhập quốc tế sâu rộng, các doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng chắc chắn sẽ “tràn ngập” khó khăn nhưng cũng là cơ hội để các doanh nghiệp đẩy mạnh nghiên cứu cải tiến sáng tạo trong sản xuất, cũng như đầu tư đổi mới công nghệ tiên tiến nhất, mang lại hiệu quả và giá trị cao hơn cho doanh nghiệp.
Tổng Công ty Viglacera cũng không ngoài cuộc, cần mạnh dạn đầu tư mới các dây chuyền sản xuất công nghệ hiện đại. Trong tương lai, Viglacera Hạ Long không còn sản xuất các loại gạch xây thông thường nữa, mà tập trung sản xuất sản phẩm hướng đến mục tiêu xuất khẩu và phục vụ những dự án trong nước yêu cầu chất lượng cao.
Bên cạnh những nỗ lực của doanh nghiệp, ông Quang kỳ vọng cơ quan quản lý Nhà nước, chính quyền địa phương và hiệp hội nghề nghiệp bằng tất cả quyền lực của mình, “quyền lực” mềm, “quyền lực” dẻo, “quyền lực” cứng… thực hiện quy hoạch ngành và quản lý quy hoạch ngành thông suốt từ trên xuống dưới. Đừng quy hoạch một đằng nhưng thực hiện một nẻo, hễ doanh nghiệp xin, là địa phương cấp phép. Bởi việc khủng hoảng thừa vật liệu xây dựng sẽ dẫn đến cái kết buồn không riêng cho doanh nghiệp nào.
